สามเณโร ปน เตมาสํ ผลสมาปตฺติรติยา วีตินาเมตฺวา ‘‘สปฺปาโย , ภนฺเต, อรญฺญวาโส ชาโต’’ติ เถรํ ปุจฺฉิฯ เถโร ‘‘น ชาโต, อาวุโส’’ติ อาหฯ อิติ โย เอวรูโป ขีณาสโว, โส อิเม ธมฺเม อาทิโต ปฏฺฐาย อาวชฺชิตฺวาว สมาปชฺชิตุํ สกฺขิสฺสตีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สติสมฺปชญฺญาย จา’’ติ อาหฯ

[78] เยเม, โภ โคตมาติ ตถาคเต กิร กถยนฺเตว พฺราหฺมณสฺส ‘‘อิเม ปุคฺคลา น อาราเธนฺติ, อิเม อาราเธนฺตี’’ติ นโย อุทปาทิ, ตํ ทสฺเสนฺโต เอวํ วตฺตุมารทฺโธฯ

ปรมชฺชธมฺเมสูติ อชฺชธมฺมา นาม ฉสตฺถารธมฺมา, เตสุ โคตมวาโทว, ปรโม อุตฺตโมติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย

คณกโมคฺคลฺลานสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺตวณฺณนา

[79] เอวํ เม สุตนฺติ โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺตํฯ ตตฺถ อจิรปรินิพฺพุเต ภควตีติ ภควติ อจิรปรินิพฺพุเต, ธาตุภาชนียํ กตฺวา ธมฺมสงฺคีติํ กาตุํ ราชคหํ อาคตกาเล ฯ รญฺโญ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโนติ จณฺฑปชฺโชโต นาเมส ราชา พิมฺพิสารมหาราชสฺส สหาโย อโหสิ, ชีวกํ เปเสตฺวา เภสชฺชการิตกาลโต ปฏฺฐาย ปน ทฬฺหมิตฺโตว ชาโต, โส ‘‘อชาตสตฺตุนา เทวทตฺตสฺส วจนํ คเหตฺวา ปิตา ฆาติโต’’ติ สุตฺวา ‘‘มม ปิยมิตฺตํ ฆาเตตฺวา เอส รชฺชํ กริสฺสามีติ มญฺญติ, มยฺหํ สหายสฺส สหายานํ อตฺถิกภาวํ ชานาเปสฺสามี’’ติ ปริสติ วาจํ อภาสิฯ ตํ สุตฺวา ตสฺส อาสงฺกา อุปฺปนฺนาฯ เตน วุตฺตํ ‘‘รญฺโญ ปชฺโชตสฺส อาสงฺกมาโน’’ติฯ กมฺมนฺโตติ พหินคเร นครปฏิสงฺขาราปนตฺถาย กมฺมนฺตฏฺฐานํฯ

อุปสงฺกมีติ มยํ ธมฺมวินยสงฺคีติํ กาเรสฺสามาติ วิจราม, อยญฺจ มเหสกฺโข ราชวลฺลโภ สงฺคเห กเต เวฬุวนสฺส อารกฺขํ กเรยฺยาติ มญฺญมาโน อุปสงฺกมิฯ เตหิ ธมฺเมหีติ เตหิ สพฺพญฺญุตญฺญาณธมฺเมหิฯ สพฺเพน สพฺพนฺติ สพฺพากาเรน สพฺพํฯ